Хуштар зи китоб дар ҷаҳон ёре нест

Китоб манбаи илму дониш, сарчашмаи дарёи ақл, махзани фарҳанги миллӣ, пояи тамаддуни ҷаҳони мутамаддин, хосса ойинаи ҳаёт ва калиди дари ганҷи сухан аст. Китоб ба инсон беҳтарин розҳо, маълумотҳои зарурию ҳаётофаринро ҳадя месозад. Китоб беҳтарин ёвар ва маслиҳатгари инсон буда, ҳаёту зиндагӣ, кору фаъолият ва донишу масъалаҳои нав ба навро меомӯзонад. Инсон метавонад ба востаи китоб ба адабиёту фарҳанг, сиёсат, иқтисодиёти мамолики зиёд ошно гашта, оламро бо тайёраи андеша сайр намояд.
Таърихи пайдоиши китоб ба пайдоиши хат ва забон, санъат марбут аст. Баъди зуҳури хат одамони қадим имкон пайдо карданд, ки дар рӯи санг, чӯб, сафол, барги дарахтон, устухонҳо, пусти ҳайвонот нақш офаранду нависанд. Хулоса, бо мурури замон дар натиҷаи ихтирои коғаз назми нави китобдорӣ ҷорӣ гардид. Акнун ба ҷои сангу чӯб аз коғаз васеъ истифода мебурданд. Китоб асосан навиштаҷоти варақҳои ҷилдшуда, воситаи интишоргардонӣ ва нигаҳдории маълумот, идея, образ ва донишҳо мебошад. Аввалин дастнависҳо, ки дар Мисри Қадим пайдо шудаанд, ба таърихи ҳазораи то мелод марбутанд.

 Дар Аврупо низ китобчопкунӣ аз варақҳои яклухт баъд ба пӯст ва ниҳоят ба коғаз гузашт. Китоби «Авесто» низ аввал дар пӯсти гов навишта шудааст. Асрҳои миёна дар Осиё санъати хаттоти хеле инкишоф ёфт. Асарҳои мутафаккирон Абурайҳони Берунӣ, Форобӣ, Ибни Сино. Саъдӣ, Ҷомӣ, Навоӣ аз ҷониби хушнависон иншо гардида, насл ба насл гузаштанд. Хушбахтона, китобҳои сафолину сангӣ ва нақши рӯи чӯбҳо то замони мо расида, имрӯз зиннати осорхонаҳои муътабари ҷаҳонианд. 

 Махсусан, замони салтанатии Сомониён барои рушду камолоти сухан ва аньанаии ки тобдори замимаҳои мусоид фароҳам овард. Дар Бухорои давраи Сомониён киюбхонаи калони давлатӣ бо номи «Ганҷинаи ҳикмат» амал мекард. Хушбахтона, имрӯз дари Китобхонаи миллии ба номи Фирдавсӣ ба рӯи ҳамаи ниёзмандон боз acт.

Осори классикон низ тавассути китоб то замони мо эхё гардида, олами тафаккури мардумро мисли субҳ равшан мекунад. Агар дақиқтар андеша ронем, китоб рафиқи ҷонии инсон аст. Дар лаҳзаи вазнинӣ, бахусус танҳоӣ, китоб дар бари мост. Ин андеша дар шеъри Ҷомӣ хеле муъҷаз ифода ёфтааст:


Халки тоҷик аз шумори он халқҳоест, ки ба китобу китобдорӣ эҳтиром ва эътиқоди хосса дорад. Ҳоло дар кишвари азизамон сафи китобхонҳову китобдӯсторон афзуда истодааст. Соли гузашта бо дастуру ҳидоятҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ — Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ…” ташкил ва гузаронида шуд, ки боз ҳам таваҷҷуҳи аҳолиро ба китобхонӣ бештар равона кард.
Воқеан, дар ягон давру замон бе китоб ғизои маънавии зиндагии paнгинpo наметавон тасаввур намуд. Ба таъбири халқ: «Хонаи бекитоб рӯзи беофтоб» аст. Хушбахтона, ин анъанаи некӣ гузаштагон, яьне санъати китобдориву сухансозӣ имрӯз низ дар Тоҷикистони соҳибистиқлоли мо мавқеи шоиста дорад. Ҳар рӯз аз тариқи нашриётҳои давлативу хусусӣ садҳо китоб ба нашр расида, ҳамчун неъмати бузург ба хони маънавии мардум гузошта мешавад. Нашриёти “Адиб” ҳар ҳафта дар шаҳри Душанбе ва дигар шаҳрҳои ҷумҳурӣ намоишу фурӯши китобҳоро бо нархи арзон ба самъи мардум мерасонад, ки ин барои мо бисёр хуб аст. Бале, беҳуда нагуфтаанд, ки “ганҷ магир, китоб гир”. Ганҷ агар масраф гашта, ба итмом расад, китоб як умр чун ёри бовафо ва беозор боқӣ хоҳад монд: